3 maja obchodzimy 230 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja 3 maja została ustanowiona ustawą rządową przyjętą tego dnia przez Sejm Czteroletni zwany Wielkim. Była pierwszą spisaną ustawą zasadniczą w Europie i drugą na świecie – po Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Nad konstytucją pracowali najwybitniejsi przedstawiciele polskiego Oświecenia, sam król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki czy Stanisław Małachowski.
Przekształcała państwo w monarchię konstytucyjną. Reformowała ustrój, przekreślając tzw. prawa kardynalne, narzucone i gwarantowane przez obce mocarstwa. W 11 rozdziałach regulowała zagadnienia religii panującej, statusu szlachty i ziemiaństwa, mieszczan, chłopów, władzy prawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, edukacji dzieci królewskich i sprawy wojska. Wprowadzała zasadę trójpodziału władzy. Wyrazicielem suwerennej woli narodu miał być dwuizbowy Sejm. Dziedziczny władca przewodniczył organowi ministerialnemu, będącemu najważniejszym organem władzy wykonawczej (Straż Praw). Wymiar sprawiedliwości miał być oddzielony od władzy wykonawczej i ustawodawczej.
Dzień 3 Maja został uznany Świętem Konstytucji. W okresie rozbiorów było ono zakazane.
Od czasu uzyskania niepodległości w 1918r. Święto Konstytucji 3 Maja obchodzone było jako najważniejsze święto państwowe (wznowienie ustawą sejmowa w 1919r.). Święto ponownie zdelegalizowano w okresie okupacji hitlerowskiej i sowieckiej. Od 1946r. miały go zastąpić uroczystości 1 maja. W roku 1981 ponownie władze świętowały uchwalenie majowej konstytucji. Do roku 1989, w tym dniu często dochodziło w Polsce do protestów i demonstracji antyrządowych i antykomunistycznych. Po zmianie ustroju, od kwietnia 1990r. Święto Konstytucji 3 Maja należy do najważniejszych świąt państwowych.
Konstytucja 3 Maja 1791 roku - obraz Jana Matejki
Kopia Konstytucji 3 Maja eksponowana w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie
Rękopis Konstytucji 3 Maja
